In Nederland zijn bijna 3 miljoen alleenstaanden. Als jij er één van bent, vraag je je misschien wel eens af wie jouw erfenis krijgt. Is dat ook wat je wilt? In dit artikel geef ik je inzichten over het erfrecht voor alleenstaanden. 

De wet bepaalt dat de erfenis van een alleenstaande zonder kinderen naar de ouders, broers en zussen gaat. Als je broer of zus al eerder is overleden, dan gaat dat deel over op hun kinderen. Dat kunnen neefjes en nichtjes zijn met wie je misschien weinig contact hebt. Dit is niet altijd wat je wilt. Soms wil je liever een goede vriend of vriendin laten erven in plaats van familie.

Mieke is 75 jaar en heeft geen kinderen. Ze komt uit een groot gezin van zes kinderen, maar van haar vijf broers is alleen Piet nog in leven. Zijn twee kinderen staan altijd voor haar klaar om te helpen met boodschappen en klusjes. Ook heeft ze nog tien neefjes en nichtjes van haar overleden broers. Als Mieke komt te overlijden, dan erft Piet 1/5 deel en de tien neefjes en nichtjes de rest. De kinderen van Piet, die haar altijd helpen, erven niets. Je kunt je voorstellen dat dat niet is wat Mieke wil.

Als je het anders wilt regelen en wilt afwijken van de wet, dan moet je een testament maken. Daarin kun je opnemen wie jij als erfgenaam wilt. Bijvoorbeeld:

• je wilt wel dat je broers en zussen erven, maar hun kinderen niet;
• als je wilt dat goede vrienden erven. Je kunt ze als erfgenaam benoemen of een concreet geldbedrag toekennen. Dat heet een legaat;
• je wilt dat je erfenis naar een goed doel gaat. Soms hoeft het goede doel zelfs geen erfbelasting te betalen. Op deze website kun je checken of dat het geval is. 

Zijn er geen ouders, broers/zussen of neven/nichten meer, dan wordt er naar andere erfgenamen gezocht. Zo raakt de erfenis steeds verder versnipperd. Ook als er geen contact met de erfgenamen was, moeten ze toch betrokken worden bij het afwikkelen van de erfenis. In de wet is overigens geregeld dat alleen bloedverwanten erven, aangetrouwden erven niet.

Houd er ook rekening mee dat de vrijstelling van erfbelasting voor broers, zussen, vrienden en bekenden een stuk lager is (€ 2.208) dan voor een partner (€ 661.328) of kind (€ 20.946). Een groot deel van je nalatenschap verdwijnt in die gevallen dus naar de Belastingdienst. Via deze links kun je de tarieven en de vrijstellingen voor de erfbelasting zien. Een voorbeeld hoe dit kan uitpakken:

Anja is een alleenstaande vrouw van 60 jaar. Ze laat een erfenis na van € 100.000 en haar broer is erfgenaam. Hoeveel erfbelasting moet hij betalen? Een broer heeft een vrijstelling van € 2.208 en betaalt over de rest 30% erfbelasting. Dat is in totaal € 29.337,60. Ter vergelijking: als de erfgenaam niet een broer maar een kind is, dan is er een vrijstelling van € 20.946 en betaal je 10% erfbelasting over de rest. Een kind betaalt in hetzelfde geval dus € 7.905,40 erfbelasting. 

Om erfbelasting te besparen, kun je ervoor kiezen om tijdens je leven al bedragen belastingvrij te schenken, zodat je erfenis kleiner wordt. Een andere mogelijkheid is om de erfenis over veel personen te verdelen, zodat iedereen optimaal van de vrijstelling gebruik kan maken. 

Wil je brainstormen over een goede oplossing voor jouw situatie? Neem dan contact op voor een afspraak tijdens het gratis spreekuur. Ik kom bij je thuis langs en we kunnen samen kijken wat je het beste kunt doen. 

Herschreven op 25 september 2020 door Christianne Verhaeg.